Menelaos Kanakis
Για να μπορέσει λοιπόν να αντιμετωπιστεί σωστά, δεν αρκεί μια μονοδιάστατη προσέγγιση αλλά απαιτείται μια συνολική αντιμετώπιση των παραγόντων που κατά περίπτωση την προκαλούν και συμβάλουν στη διατήρησή της, όπως για παράδειγμα αν θέλουμε να ευνοήσουμε τη σωστή ανάπτυξη ενός φυτού, δεν αρκεί να εξασφαλίσουμε μεμονωμένους παράγοντες όπως νερό, χώμα ή καλό λίπασμα, αλλά ταυτόχρονα να παραβλέψουμε τη σωστή θερμοκρασία και φωτισμό του.
Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που αποδεδειγμένα συμβάλλει στη συσσώρευση περιττών κιλών μέσα από την ανάπτυξη λανθασμένων διατροφικών συμπεριφορών, είναι ο ψυχολογικός παράγοντας και η υπερφαγία σαν συναισθηματική αντίδραση και τρόπος διαχείρισης δυσάρεστων συναισθημάτων.
Το φαγητό σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται μέσο για την κάλυψη ψυχολογικών αναγκών, καταστολής αρνητικών συναισθημάτων και ανακούφισης από κάποια δυσάρεστη ψυχολογική κατάσταση.
Πολλοί άνθρωποι τρώνε όχι για να χορτάσουν τη βιολογική τους πείνα αλλά γιατί στο φαγητό βρίσκουν ευχαρίστηση, ηρεμία και ξεκούραση.
Τα ο γεγονός ότι τα φαγητά που προτιμούνται σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πλούσια σε λιπαρές ουσίες, αλάτι, ζάχαρη και άμυλο ενισχύει τη συσσώρευση περιττού λίπους στον οργανισμό.
Επίσης επειδή η ευχαρίστηση που προσφέρει το φαγητό σε αυτές τις περιπτώσεις είναι μόνο προσωρινή, αφού δεν αντιμετωπίζονται ουσιαστικά οι πραγματικές αιτίες που οδηγούν σε αυτή τη συμπεριφορά, το άτομο συνειδητά ή ασυνείδητα, καταφεύγει όλο και συχνότερα στην αναζήτηση αυτών των τροφών και γεύσεων που το ¨ ανακουφίζουν ¨ .
Έτσι όμως δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος ανατροφοδότησης της πρόσθεσης και διατήρησης περιττών κιλών στον οργανισμό.
Τα χειρότερο είναι πως με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται εξάρτηση και εθισμός, δεδομένου ότι το φαγητό συνδέεται με τη φυσιολογική συντήρηση του οργανισμού στη ζωή, και το άτομο έχει να μάθει να το ελέγχει, κάτι το οποίο είναι δυσκολότερο από την αποχή.
Ο εθισμός αυτός ενισχύεται από το γεγονός ότι η λήψη κάποιων τροφών όπως π.χ. σοκολάτα, απελευθερώνει στον οργανισμό ουσίες οι οποίες προκαλούν ευχαρίστηση.
Επιπρόσθετα, οι ψυχοπιεστικές καταστάσεις και το στρες, επηρεάζουν την έκκριση ορμονών στον οργανισμό όπως π.χ. η κορτιζόλη, οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζουν το μεταβολισμό.
Σύμφωνα επίσης με επιστημονικές έρευνες το 20 % των παχύσαρκων ατόμων, και σε μεγαλύτερα ποσοστά ατόμων με δυσκολίες που αφορούν διαταραχές διατροφής, συνυπάρχει ή πολλές φορές προηγείται κατάθλιψη.
Είναι λοιπόν προφανής η επιρροή του ψυχολογικού παράγοντα σε ότι αφορά τις διατροφικές συμπεριφορές και των αποτελεσμάτων τους στο θέμα των περιττών κιλών.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστούν μέσα από εξειδικευμένη θεραπευτική παρέμβαση, τόσο οι αιτίες που προκαλούν ψυχολογική ένταση, όσο και οι λάθος τρόποι διαχείρισης των δυσάρεστων συναισθημάτων από το άτομο.
Συνοπτικά αυτό μπορεί να γίνει μέσα από :
– Κατανόηση των συνθηκών που οδηγούν στο φαγητό.
– Κατανόηση των συναισθημάτων που οδηγούν στο φαγητό.
– Δυνατότητα αναγνώρισης της πραγματικής πείνας σε σχέση με τη συναισθηματική πείνα.
– Κατανόηση των ασυνείδητων μηχανισμών που οδηγούν στο φαγητό.
– Υιοθέτηση νέων τρόπων αντιμετώπισης των δύσκολων καταστάσεων.
– Υιοθέτηση νέων τρόπων διαχείρισης των δυσάρεστων συναισθημάτων.
Επειδή τα περιττά κιλά είναι αποτέλεσμα διατροφικής συμπεριφοράς, η αντιμετώπισή τους απαιτεί αλλαγή συμπεριφοράς, μέσα από την κατανόηση όλων των παραμέτρων που την προκαλούν, και την 100% ενεργό συμμετοχή του ατόμου για την επίτευξη αυτού του σκοπού.
Αυτός είναι και ο λόγος που μόνο μία ολιστική αντιμετώπιση, φέρνει τελικά τα επιθυμητά αποτελέσματα, ενώ μονοδιάστατες κατά καιρούς προσπάθειες όπως π.χ. δίαιτες, συχνά δεν πετυχαίνουν, αφού εύκολα εγκαταλείπονται ή υποσυνείδητα σαμποτάρονται.
Μενέλαος Κανάκης
Ψυχολόγος / Κοινωνικός Λειτουργός
Συστημική / Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία
Μουσικοσυνθέτης